Postpartum depresyon korkutucu, kafa karıştırıcı ve yıkıcı olabilir…
Tedavisi olduğunu unutmayın, yardım istemekten çekinmeyin.
Postpartum Depresyon (PPD),doğum sonrası depresyon doğumdan sonraki ilk yıl boyunca herhangi bir dönemde derin üzüntü, depresif ruh hali, kaygı, değersizlik hissi, umutsuzluk ve geçmeyen yorgunluk belirtilerinin ortaya çıkması ile karakterizedir. Yeni bir bebeğin gelmesinden kısa bir süre endişeli, mutsuz ve stresli olmak normaldir. Bu duygular genellikle lohusalık döneminde , lohusalık hüznü, bebek melankolisi “baby blues” olarak adlandırılır ve kısa bir süre sonra genellikle azalır.
Bu duygular yoğun ve kalıcı hale geldiğinde, doğum sonrası depresyonun nedeni olabilir. Doğum sonrası duygudurum bozukluğu çektiğinizi düşünüyorsanız, aile hekiminizden, kadın doğumcunuzdan yardım isteyin. Aşağıda,PPD ile ilgili sık sorulan soruların bazılarını bulacaksınız.
Doğum sonu depresyon sık mı?
Kesinlikle. Her 7 kadından 1’i bunu yaşıyor ve bu kadınların yaklaşık yarısında depresyon hikayesi yok. PPD ile uğraşırken, yalnız olmadığınızı, bir sürü annenin bunu yaşadığını bilmek rahatlatıcı olabilir.
Doğum sonrası depresyon belirtileri nelerdir?
Bu belirtiler hastadan hastaya değişiklik gösterir, ancak en yaygın olanları şunlardır:
*Yoğun üzüntü ve umutsuzluk duyguları
*Şiddetli kaygı, obsesyon ve endişe
*Sosyal etkileşimlerden kaçmak
*İştah değişikliği (iştah kaybı veya aşırı yeme)
*Uykusuzluk veya çok fazla uyuma isteği
*Suçluluk duygusu ve değersizlik
*Daha önce yapmaktan zevk veren etkinliklere duyulan ilgi kaybı
*Yeni bebeğe bağlanma zorluğu
*Kendine veya bebeğe zarar verme düşüncesi .
Doğum sonrası depresyonun sebebi nedir?
Tek bir sebep tespit edilemese de, doğum sonrası depresyonun fizyolojik ve duygusal faktörlerin bir sonucu olduğu düşünülmekte. Doğum sonrası hormonlardaki ani düşüş ve bu yaşanan hormonal fırtınaya bağlı oluşan kimyasal değişiklikler en önemli faktör.
Bu ani hormonal değişimin dışında , yeni doğan bebeğin getirdiği fiziksel yorgunluk ve uykusuzluk da buna katkıda bulunmaktadır. Biliyorum anne olma sevinciniz tahmin ettiğiniz gibi değil ve ne yazık ki bunun mantıklı bir açıklaması yok. Unutma, doğum sonrası depresyon senin hatan değil. Önemli bir hayat olayına duygusal ve fiziksel bir tepki.
Doğumdan ne kadar süre sonra doğum sonrası depresyon gelişebilir?
Postpartum depresyonun doğumdan hemen sonra oluştuğuna dair yaygın bir inanış vardır , ama bu doğru değil. Başlangıç doğumdan sonraki ilk dört veya beş gün içinde gerçekleşebilirken, depresyon doğumdan sonraki ilk yıl boyunca herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir.
Doğum sonrası depresyon ile lohusalık hüznü , bebek melankolisi “baby blues” arasındaki fark nedir?
“Lohusalık hüznü”, yeni anne olmuş kadının, doğumdan sonra, kısa bir süre yaşadığı endişe, yorgunluk ve mutsuzluk dönemidir. Bunlar, doğum sonrası bebeğe uyum sağlama sürecinin bir parçasıdır ve yeni annelerin çoğu “lohusalık hüznü”nün bir kısmını yaşar. Ancak doğum sonrası depresyon, daha uzun süre devam eden daha yoğun bir duygu durumudur. Çoğunlukla birkaç haftadan fazla sürer.
Bebeğime zarar vermek hakkında rahatsız edici, istenmeyen düşünceler yaşıyorum. Bu normal mi?
PPD yeni anneleri etkileyen çok ciddi bir durumdur. Gerçeklikle ilişkilerini yitirebilir ve obsesif kompulsif bozukluk belirtileri olan bu tarz “müdahaleci düşünceler” ortaya çıkabilir. Obsesyonlar daha çok bebekle ilgili endişeler veya bebeğe zarar vermekle ilgilidir. PPD’ye bu düşünceler eşlik edince, genellikle doğum sonrası OKB (obsesif kompulsif bozukluk) olarak adlandırılır. Yapılan bir araştırma, kadınların % 11’inin postpartum OKB belirtileri yaşayabileceğini ortaya koymuştur.
Çoğu durumda bu düşüncelerin geçici olduğunu unutmamak önemlidir. Bu düşünceler genellikle bebekle ilgilidir, ancak bazen kendine veya çevresindekilere zarar verme düşüncesi de ortaya çıkabilir. Bu rahatsız edici düşünceleri yaşayan hastalar, çoğu zaman aklını yitirdiklerini düşünürler. İyi bir anne, bunun gibi korkunç düşüncelere nasıl sahip olabilir? Sakin olun! Aslında, bu endişe duyguları delirmediğinizin kanıtıdır. Bunlar sadece beyniniz size oynadığı bir oyun ve geçecek merak etmeyin. Yardım istemekten çekinmeyin.
Doğum sonrası psikoz nedir?
Postpartum psikoz, yeni annenin gerçeklikle ilişkisini yitirdiği, sanrılar(gerçekte olmayan şeylere inanmak), işitsel halüsinasyonlar (gerçekte olmayan şeyleri duymak), hiperaktivite, asabiyet ve diğer psikolojik huzursuzluk bulguları yaşadığı nadir bir postpartum bozukluktur. Her 1000 doğumdan 1-2’sinde görülür. Bipolar ya da psikotik bozukluk öyküsü olan kadınlarda daha sık görülür.
Bu profesyonel yardım gerektiren ciddi bir durumdur. Hemen tedaviye başlamak gereklidir.
PPD risk faktörleri Nelerdir? Kimler PPD riski taşır?
-Gebeliğiniz sırasında depresyon geçirdiyseniz,
-Gebe kalma yaşınız küçükse (genç anne adayları),
-Gebelik ve doğum hakkında ikilem yaşıyorsanız,
-Çocuğunuz çoksa (ne kadar çok çocuğunuz varsa, o kadar çok depresif olma ihtimaliniz artar),
-Depresyon, PMS (Premenstrüel sendrom) geçmişiniz mevcutsa,
-Sınırlı sosyal destek alıyor ya da yalnız yaşıyorsanız,
-Evlilik hayatınızda sorunlar mevcutsa,
PPD yaşama ihtimaliniz artar.
Nereden yardım alabilirim?
Doğum sonrası depresyon, OKB veya psikoz belirtileri yaşadığınızı düşünüyorsanız, doğum uzmanınızdan yardım talep edebilir ya da psikiyatri uzmanına direk başvurabilirsiniz.
Daha iyi olmak için ne yapabilirim?
PPD yaşıyor olabileceğinden şüphelenilen herkes, tanı ve tedavi için doktora başvurmalıdır. Tedavi, bulguların şiddetine göre düzenlenir. Tedavide antidepresan ilaçlar, anksiyete ilaçları kullanılır. Yeni annelerin çoğunda ilaç kullanmaya karşı defansif davranışlar gözlenmektedir. Bebeklerini sütten kesme korkuları yüzünden doktora başvurmakta geç kalınır. Ancak bilinmelidir ki bu ilaçların birçoğu emzirme döneminde de güvenli kullanılabilen ilaçlardır, çoğunlukla bebeğinizi sütten kesmenize gerek kalmaz. Tedavi için ilaçla beraber ya da tek başına terapi de önerilebilinir. Postpartum psikoz durumunda hastaneye yatış gerekebilir.
PPD’li hastalar semptomları hafifletmeye ve iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olacak birkaç şey yapabilir:
Uyu Her şeyden önce, bol bol dinlenin. Bu yeni doğmuş bir bebekle imkansız gibi görünebilir, ancak ailenizden ya da arkadaşlarınızdan yardım istemekten çekinmeyin.
Konuş . Düşünceleriniz ve duygularınız hakkında açık ve dürüst olun. Unutmayın ki, yaşadığınız şeylerde utanılacak hiçbir şey yok ve birçok kişi bunu yaşadı, yaşıyor. Aile ve arkadaşlarınızla iletişiminizi arttırın, kendinizi izole etmeyin. Eşinizle ilişkinizi geliştirin.
Egzersiz yapın . Evin çevresinde yapılacak basit bir yürüyüş çok yararlı olabilir. Evden çıkmak havanızı değiştirecektir. Özellikle güzel havalarda çocuğunuzla birlikte açık havada yapılan yürüyüşler sizi daha iyi hisettirecektir. Ancak çok yakın bir zamanda doğum yaptıysanız, ağır bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danışın.
Kendinize güvenin . Bu noktada, iyileşme ve daha iyi hissetmeye odaklanın.Daha fazlasını yapamadığınız için kendinizi suçlamayın. Kendinize ve bebeğinize özen gösterin ama, gerçekçi ve mütevazi hedefler koyun. Özellikle kendinize merhamet edin.
Doğum sonrası depresyon geçiren eşim veya yakınıma nasıl destek olabilirim?
Koca, yakın arkadaşlar ve aile üyeleri, PPD geçiren hastalarına yardımcı olmakta önemli rol oynayabilir. İşte yapabilecekleri:
Çoğu zaman, yakın aile üyeleri bir şeylerin yanlış gittiğini fark eden ilk kişilerdir. Sevdiğiniz kişilerin PPD belirtileri olabileceğinden şüpheleniyorsanız, onlara bir doktorla randevu ayarlamada ve onların doktor tavsiyelerini izlemelerinde yardımcı olabilirsiniz.
Dinle . PPD yaşayan yakınınız açık ve iletişimsel olamayabilir. Onun neler düşündüğü ya da hissettiği konusunda dikkatli olun. Onu dinleyen kulak olun.
Elini uzat . PPD’nin ortaya çıkmasını kolaylaştıran şeylerden biri, bebeğin gelişiyle ortaya çıkan tüm yeni görev ve beklentilerin yarattığı aşırı yüktür. İş yükünün bir kısmını paylaşmayı ve onun gerçekçi hedefler ve beklentiler belirlemesine yardımcı olmayı teklif edin.
Umut aşıla , pozitif ol. Bu durumun ve mücadelelerin belirli bir süre devam edip geçeceğini unutmayın. Sevdiğiniz insanın kendisine ya da normal benliğine dönüp dönmeyeceğini merak ederken, tam bir iyileşmeye inanmalısınız. Bunu yapmazsanız, bu sevdiğiniz insan için yıkıcı olabilir ve bu durumu daha da kötüleştirebilir.
Doğum sonrası duygudurum bozuklukları nasıl tedavi edilir?
Her annenin bireyselleştirilmiş bir bakım planına ihtiyacı vardır, ancak ortak tedaviler arasında psikoterapi, yaşam tarzı değişikliği ve ilaç bulunmaktadır. Birçok yeni anne, emzirdikleri bebeklerine zarar vereceklerini düşünerek, ilaç almaya yada yardım istemeye korkarlar.
Bu, doktorunuzla açıklığa kavuşturulası gerekli yaygın bir yanlış inanıştır. Erken müdahalenin daha hızlı ve kolay bir şekilde iyileşmenizi sağlayacağını bilmek önemlidir. Yardım istemek için geç kalmayın.