Tüp bebek uygulanan çiftlerde en kritik zamanlardan biri embriyo transferinden sonraki zamandır. Zahmetli, pahalı ve emek gerektiren bir dönem sonrası embriyo rahim içine konur ve çift bu noktada tedavi başarısını artıracak bir sorumlulukları olup olmadığını öğrenmek isteyecektir.
Bu noktadaki en kritik nokta ilaçların düzgün kullanılması gerekliliğidir. Hem uygulama saatlerine uyuşmalı, hem de kullanım şekilleri doğru uygulanmalı, ilaç dozları atlanmamalıdır.
Çift için önemli olan dört ana alan vardır:
- Yatak istirahati
- Cinsel aktivite
- Egzersiz
- Çalışan kadınlar için izin kullanımı…
Yatak istirahati: Embriyo transferi sonrası kısa süreli (1 saat ya da daha az) istirahat transfer sonrası gebelik oranlarını değiştirmemektedir. Bir çok merkez transfer sonrası 1 saatten daha kısa bir süre sonrası kadını eve yollamaktadır. Bir gece ya da bir gün gibi uzun süreli istirahatin de gebelik oranını artırmadığı, hata düşürdüğü ile ilgili yayınlar vardır. Embriyo transferi sırasında endometrium denilen rahim içi doku kısa süreli olarak iki yaprak halinde açılmakta ve transfer bitip kateter çekildikten endometriumun iki yaprağı tekrar kapanmaktadır. Bu durumda ayağa kalkınca mekanik olarak embriyonun aşağı kayması mümkün görünmemektedir. Uzun sureli yatak istirahatinin kadının sıkılmasına, kaygı ve endişesinin artmasına neden olabileceği ve bu psikolojik durumun gebelik oranını azaltabileceği de akılda tutulmalıdır.
Cinsel aktivite: Bu konuda iki temel problemin bir tanesi yumurta toplamadan hemen önceki beraberlik ile normal gebelik tutması ve transfer edilen embriyo ya da embriyolarla birleşerek çoğul gebelik oluşturma olasılığıdır. Bu durum transfer sonrası mümkün değildir, çünkü artık yumurtlamadan 3-5 gün sonra yumurtalarda gebelik olasılığı kalmamıştır. İkinci problem çok sayıda yumurta oluşmuş büyük ve hassas yumurtalıklarda cinsellik sırasındaki zorlanma sonrası batın içine kanama olabilme olasılığıdır. Bunların dışında cinsel birleşme ile olan rahim kasılmasının içeriye yerleştirilen embriyoyu yerinden oynatması mümkün değildir. Hatta transfer sonrası iki gün içinde cinsel ilişkide bulunan çiftlerde gebelik oranının artığını gösteren kapsamlı çalışmalar da vardır.
Anca bir çok tüp bebek merkezi yumurtalıklarda batın içine kanama ya da çoğul gebelik olasılığı nedeniyle cinsel ilişki önermemektedir. Bu arada transfer sonrası sabah akşam kullanılan vaginal progesteron jellerinin bir kısmı vaginada sertleşmekte ve cinsel deneyimi sıkıntılı hale getirebilmektedir.
Egzersiz: Transfer sonrası günde 30 dakika ve daha az süre ile yoğun olmayan yürüyüş gibi kardiovasküler egzersizleri yapılabilir. Ancak koşu yapmak gibi yoğun aktiviteler hem titreşim etkileri, hem de vücut ısısında oluşturdukları yükselme nedeniyle(2 derece kadar) gebelik oranını düşürmekte ve önerilmemektedir. Burada kadının önceki dönemde yaptığı egzersiz miktarı ve yaşamının ne kadar hareketli olduğu sorusu gündeme gelmelidir. Günlük yaşamı zaten çok hareketli olan kadının egzersiz yapması ertelenebilir. Yoğun egzersiz yapan grubun ise aktivitesi biraz azaltılabilir. Egzersiz limiti haftada toplam dört saati aşmamalıdır.
İşten izin alma: Transfer sonrası işten izin alma, rapor alma ya da yıllık izin kullanma soruları ile sıklıkla karşılaşmaktayız. Burada karar kadının bedensel ve psikolojik iş stresine göre verilmelidir. Eğer iş çok yorucu ve psikolojik olarak da baskı verici ise birkaç gün istirahat edilebilir. Ancak transfer sonrasında evde sürekli aynı konuyu kaygı içinde yalnız kalarak düşünmek de psikolojik stres yaratıp gebelik oranını azaltacaktır. Zira kadının iş ortamında iyi iletişim içinde bulunduğu bir arkadaş grubu çok ciddi bir destek oluşturabilecek ve sürece pozitif katkı sağlayabilecektir.
Bütün bu soruların çiftle karşılıklı konuşup akılda soru işareti kalmadan açıklanması ve birlikte karar verilmesi; gebelik olasılığını çeşitli aktivite ile azaltma kaygısı ya da aşırı titizlikle kaygı ve stres düzeyini artırma olasılığına karşı çifti koruyacaktır. BU DURUMDA UNUTULMAMALIDIR Kİ SÜRECİN ÇOĞUNLUĞU KAYGIDAN ÇOK ETKİLENMEKTE VE İLETİŞİM HER ZAMAN OLDUĞU GİBİ ÇÖZÜME BÜYÜK OLASILIKLA KATKIDA BULUNMAKTADIR.